O czym jest piosenka Shallow z filmu Narodziny gwiazdy? #105

Ten wpis, miał być „Walentynkowy”. Ale chyba nie do końca wyszło (zwłaszcza z terminem publikacji). A Walentynki Saint Valentine’s Day fajne? Ocenę zostawiam Tobie. Na tę okazję piosenka… Czy to piosenka o uczuciach? Może, ale głównie o porozumieniu ponad wszystko, ale też o pasji i spełnianiu marzeń. O czym jest piosenka Shallow? Przeczytaj dzisiejszy wpis i poznaj przydatne zwroty z tej piosenki. Zacznijmy jednak od początku.

Reklama

Skąd pochodzi piosenka Shallow?

Żeby patrzeć w jednym kierunku z tymi, którzy może nie mieli okazji widzieć tego filmu, parę słów wprowadzenia. Jest to ważne właśnie dla kontekstu tłumaczenia tej piosenki. Piosenka Shallow pochodzi z filmu Narodziny gwiazdy – A star is Born. O czym jest fim?
Mamy tutaj obraz nieco przygasającej gwiazdy muzyki country, z problemami – Jackson, w tej roli Bradley Cooper, który pomaga kelnerko-piosenkarce, pracującej w barze – Ally (w tej roli Lady Gaga), która być może i marzy o profesjonalnej karierze piosenkarki, ale ma wątpliwości, poza tym musi opłacać rachunki, a na pieniądze z kariery piosenkarki musiałaby czekać dłużej (pod warunkiem, że się uda). Ally to utalentowana dziewczyna, z pasją. Pisze swoje piosenki, ale raczej nie śpiewa ich na większej scenie, bo nie ma pewności co do swojej twórczości i wyglądu.

Jackson po jednym ze swoich koncertów pojawia się incognito, w „jej” barze i postanawia pomóc dziewczynie wspiąć się na szczyty sławy, bo usłyszał jak śpiewa. I to się udaje. W tym samym czasie, kiedy rodzi się gwiazda, rodzi się też między nimi uczucie. Są dla siebie wsparciem w trudnych sytuacjach. Właśnie te trudne sytuacje często ich dołują. A Jackson upada po wielokroć pod ciężarem swoich uzależnień. Są też jednak momenty, które celebrują i to one sprawiają, że są z dala od tych problemów i celebrują bycie z sobą, daleko od wszystkiego co im przeszkadza.

A piosenka? To piosenka również o związkach i jak często wypływamy w nich na tytułowe „płycizny”. Niekoniecznie dzieje się to z naszego powodu, ale otoczenie może dorzucać swoje…. O tytule tej piosenki i wytłumaczenie się z jego przetłumaczenia będzie dalej. Lady Gaga mówi (dla pisma Variety), że nie dziwi się dlaczego ludzie wzruszają się słysząc tę piosenkę. Sprawia to według niej ta piękna komunikacja dwojga ludzi, która właśnie ma miejsce w tej piosence.

Trzeba przyznać, że Bradley, jak i Gaga dali z siebie wszystko w tych rolach, bo oprócz tego, że są aktorami, to okazuje się, że są też świetnymi piosenkarzami, co udowodnili w tym filmie i w piosenkach z jego ścieżki dźwiękowej. Są też tacy, którzy uważają, że uzupełniają się tak idealnie, bo w filmie zagrał aktor, który nie umie śpiewać i piosenkarka, która nie umie grać. Shallow broni się samo, co potwierdza Oscar za tytułową piosenkę z filmu, a nie Oscar za role aktorów. Oczywiste, to nie do końca spodobało się Bradleyowi.
Ja osobiście byłem mocno zdziwiony, że Bradley Cooper potrafi tak dobrze śpiewać! Co na ten temat myślisz? Napisz w komentarzu.

O czym jest piosenka Shallow z filmu Narodziny gwiazdy?

Piosenka ta stała się motywem przewodnim i świetną reklamą filmu, która ponad wszystko stawia na spędzanie wspólnych chwil i te piękne głębokie momenty, które będą zapamiętane jako daleko od tego co jest płytkie. Shallow to przymiotnik, który tłumaczymy na polski, właśnie jako – płytki, powierzchowny (jaki? płytki, powierzchowny). W każdym razie, to określenie, które kojarzy się z wodą, ale może też mieć metaforyczne znaczenie. Metaforyczne, czyli takie, które właśnie w przenośni oznacza coś innego, poza jego bezpośrednim znaczeniem. I tak właśnie jest z piosenką Shallow. Przyjrzyjmy się teraz tłumaczeniu. Prześledź tłumaczenie wers po wersie.

Tłumaczenie piosenki Shallow side by side (obok siebie)

Zacznijmy od tego (może kiedyś się przyda), że słowo „zwrotka” w języku angielskim, to verse. A „wers” w angielskim to line. Trochę inaczej niż u nas, ale być może łatwiej zapamiętać.

Tłumaczenie krok po kroku: piosenki z filmu Narodziny gwiazdy – Shallow (1. zwrotka)

Tell me something, girl
Are you happy in this modern world?
Or do you need more?
Is there something else you’re searchin’ for?

Tell me – powiedz mi
Something – coś

O something i podobych słowach piszę w tym wpisie, ale tutaj warto wspomnieć, że składa się ono z dwóch części (pełnoprawnych słów): some – pewien, jakiś… i thing – rzecz, sprawa, przedmiot. Jakby pokusić się o dosłowne przetłumaczenie tego angielskiego słowa to byłaby to; „pewnarzecz”, co po polsku moglibyśmy bezpośrednio odnieść do znaczenia tego nowego „słowotworu“, czyli do słowa coś.

W pierwszej zwrotce mamy do czynienia z dużą ilością pytań. Zadawane są one w kierunku podmiotu, w który wciela się Lady Gaga.

Dla nas najważniejsze w tych pytaniach będą pewne tandemy słów:

Are you – (czy) ty jesteś?
Do you (need) – (czy ci) potrzeba?
Is there – (czy tam) jest?

W formie oznajmującej (nie pytania), powyższe miałoby postać:

You are – jesteś
You do (need) – ty porzebujesz
There is – (tam) jest

Po pierwsze mamy tutaj do czynienia z czasem Present Simple – teraźniejszym prostym. Świadczy o tym obecność czasowników w czasie teraźniejszym: are, do, is.

Po drugie mamy do czynienia z inwersją, dzięki której nasz rozmówca wie, że zadajemy właśnie pytanie. W mowie występuje dodatkowo intonacja i tu łatwiej takie pytanie wyłapać. Jak tworzymy czas teraźniejszy i pytania przez inwersję piszę w osobnym wpisie dotyczącym czasu Present Simple.

No i na zakończenie pytanie do Ally, czy nie pragnie czegoś więcej. Może Jackson ma na myśli nie do końca satysfakcjonującą pracę Ally i jej marzenia o karierze piosenkarki. Może właśnie tego pragnie?

Co dzieje się w refrenie piosenki Shallow?

I’m falling
In all the good times, I find myself longin’ for change
And in the bad times, I fear myself

No i tutaj pierwsza zagwozdka, która może dotknąć tłumacza – angielskie słowo fall. Tłumaczymy je na polski jako: upadać, ale też jako opadać, spadać. Co się zaraz wyjaśni, mamy w tekście piosenki do czynienia z odniesieniem do wody, więc należałoby wybrać słowo opadać – bo coś jak „upada”, „spada” w kierunku dna zbiornika wodnego, to w polskim raczej opada (na dno).

W angielskim nie ma to znaczenia, bo na taki ruch w dół mamy jedno słowo – fall. Słowo to w angielskim może też znaczyć upadek np. człowieka, jako istoty (np. pod względem etycznym czy innym). W polskim też spotykamy taki „upadek”, ale w znaczeniu – I’m falling – Upadam, nie użyjemy w polskim słowa „opadam” – stąd pomimo „wodnego” kontekstu zostało użyte słowo spadam, które może sugerować kierunek przemieszczania się (na niższy poziom) – nie tylko w przenośni, ale również w przestrzeni.

I teraz chyba najbardziej ulubione słowo tekściarzy, bo często je słuchać (głownie) w piosenkach:

longing – tęskonta (rzeczownik)
I am longing for something – tęsknię za czymś (tu jako czasownik, co robię? tęsknię)

W tekście piosenki mamy wersję skróconą longin’ (jako czasownik), gdzie apostrof zastępuje brakującą część słowa. W miarę budowania bazy słów, jesteś w stanie wiedzieć na pierwszy rzut oka, jakiego słowa (słów), dany skrótowiec dotyczy, Często by było łatwiej wyśpiewać frazę, autorzy słów piosenki używają ich skróconych wersji, ale w codziennym użyciu języka angielskiego też są skrótowce, o których trochę więcej tutaj.

Co ważne podmiot mówi/śpiewa:

I find myself longin’

I teraz coś, co wymaga tutaj nieco sprytu. Myself to zaimek osobowy zwrotny, a całe wyrażenie można przetłumaczyć dosłownie: „znajduję siebie tęskniącego za zmianą”. Oczywiście chodzi o to, że pragnie tej zmiany i czasami łapie się ona na tym, że tęskni. Co zaprowadziło mnie do przetłumaczenia tego wersu jako: czuję (= łapię się na tym), że tęsknię za zmianą.

A fear to strach, który odczuwa Jackson w tych w chwilach, w których nie do końca kontroluje swoje zachowanie. To właśnie wtedy upada.

O co chodzi w drugiej zwrotce piosenki Shallow?

Tell me something, boy
Aren’t you tired trying to fill that void?
Or do you need more?
Ain’t it hard keeping it so hardcore?

Tym razem, to Ally zwraca się z pytaniem do Jacksona: czy nie jest zmęczony próbami wypełnienia tej pustki.

Jak wiemy z filmu, Jackson uzależniony był od wielu substancji psychoaktywnych, którymi według Ally próbował wypełnić pustkę, która pozostawała niewypełniona. Co może być tą pustką? Zranione serce, zraniona dusza? Kto wie…?

Aren’t (are not) you tired? – nie jesteś zmęczony?

Oczywiście też inwersja i skrótowiec: aren’t you? = are not you? (bardzo rzadko spotykany jako nie skrótowiec), który jest identyczny z tzw. question tags, a te znajdują się zwykle na końcu zdania np. w zdaniu oznajmującym:

You are tired, aren’t you?

W przypadku question tags, przetłumaczylibyśmy tę część po przecinku jako: czyż nie…?

Jesteś zmęczony, czyż nie?

W każdym razie od tej części zaczyna się ten wers i przetłumaczymy go:

Czy(ż) nie jesteś zmęczony próbując wypełnić tę pustkę?

Później kolejne pytania:

Or do you need more? Czy (może) potrzebujesz więcej?

or w angielskim znaczy głównie: albo, lub – w zależności od kontekstu – też jako: czy, bo.

Ain’t it hard keeping it so hardcore?

Ain’t jest ciekawym (piszę o nim więcej tutaj) i nade wszystko potocznym tworem (nie używamy go na testach z angielskiego). Może ów twór zostać użyty w niezmienionej formie i w różnych osobach gramatycznych w zdaniu. Oczywiście jest tu też skrócone i ukryte słowo not, które mówi nam o przeczeniu, podobnie, jak w poprzednim zwrocie aren’t you. W przypadku jednak ain’t raczej nie rozwijamy tego skrótu.

A słowo keeping to – utrzymywanie, trzymanie – czasownik keep w fomie –ing [może być interpretowany jako forma rzeczownika (odczasownikowego)]. Tak, jak np. w zdaniu:

Writing is what I like. Pisanie jest czymś, co lubię.
Write – pisać (czasownik); writing – pisanie [forma rzeczownika (odczasownikowego) – tzw. gerund – kto? co? pisanie – co lubisz? – pisanie].

I do słowa keeping w ostatnim zdaniu dołącza kolejne potoczne słowo – hardcore. Hardkor, to chyba też już polskie słowo, które oznacza osobę lub zachowanie „wykraczające ponad ogólnie przyjęte normy” (za słownikiem języka polskiego). I łącząc w całość Ally pyta Jacksona, czy: nie jest mu ciężko utrzymać taki hardkor… A że życie na ciąłgłym hardkorze, może być według Ally raczej ciężkie, ten mało polski hardkor zastąpiłem ostatecznie „ciężarem”.
Hardcore może też oznaczać ekstremalne życie i tak też można było to przetłumaczyć:

Czy nie jest trudne utrzymanie tak ekstremalnego zachowania?
Ale ostatecznie zostało:
Czy nie jest ciężko utrzymać taki ciężar?

Masz jakieś inne propozycje? Napisz w komentarzu poniżej.
Ally widzi dokładnie, co chce znieczulić Jackson i że już nie do końca mu się to podoba. Widzi ciężar, jaki musi nieść, godząc ze sobą karierę gwiazdy, walcząc z demonami uzależnienia.

Ten refren w piosence śpiewa Lady Gaga

I’m falling
In all the good times, I find myself longing for change
And in the bad times, I fear myself

W kolejnym refrenie o spadaniu i obawą o siebie śpiewa Ally, w którą wciela się Lady Gaga.

A co w refrenie nr 2 piosenki Shallow?

I’m off the deep end, watch as I dive in
I’ll never meet the ground
Crash through the surface, where they can’t hurt us
We’re far from the shallow now

Właśnie w tym refrenie mamy odniesienie do do motywu wody i… basenu. No może nie do końca basenu, ale słownictwo zbieżne.

deep end – dosł. głęboki koniec (może to być właśnie głęboki koniec basenu, albo jakiegoś głębokiego zbiornika wody)
shallow – płytki (jako przymiotninik), płycizna, mielizna (jako rzeczownik) – też część zbiornika wody, w którym ciężko pływać… statkiem, samemu bez możliwości nurkowania – jedynie po warszawsku).

I w tym właśnie „deep end’dzie”, Ally czuje się najlepiej. To tam jest daleko od płytkich uwag innych ludzi, płytkiej pracy, płytkiego nałogu Jacksona. Co może może być tym „deep endem” – głębokim końcem/krańcem? Momenty, w których mieli tylko siebie i powyższa negatywna energia im nie przeszkadzała. Kiedy byli w stanie się zrozumieć bez przeszkód i mieć tylko siebie… I zanurzać się bezgranicznie w głębi uczuć.

Zakończenie tej śpiewnej rozmowy i przesłanie Gagi w piosence Shallow

Po odebraniu Oscara za tę piosenkę Gaga powiedziała reporterom (parafrazując jej wypowiedź), że: telefony stały się naszą rzeczywistością w tych „płytkich” czasach i skomentowała sens piosenki, że to nie jest tylko [śpiewana] rozmowa między dwojgiem ludzi, ale niesie przejmujące stwierdzenie:
że chcę być z dala od płycizn, ale jestem, patrz na mnie, jak wypływam na głębokie wody.
I stwierdziła, że: teraz jest czas złapać się za ręce i wypłynąć na najgłębsze możliwe wody.

No i w ostatniej części piosenki Ally i Jackson wypłynęli unisono na głębokie wody…

In the sha-ha, sha-ha-llow
In the sha-ha-sha-la-la-la-llow
In the sha-ha, sha-ha-llow
We’re far from the shallow now

Mam nadzieję, że wiesz już więcej o przesłaniu tej piosenki. Jeżeli chcesz więcej informacji o tym, jak zbudowany jest angielski i jak wypłynąć na głębokie wody poznawania angielskiego, krok po kroku, jak małe dziecko. Zajrzyj tutaj (pamiętaj o kodzie rabatowym TERAZ – dodaj w koszyku).

Podczas tworzenia wpisu inspirowałem się artykułem z tej strony: